Dzień 11 listopada to nasze wielkie święto narodowe – Dzień Niepodległości. Każdy, chociażby w swoim sercu, jakoś odnosi się do takich dni jak ten. Każdy celebruje go na swój sposób, mniej lub bardziej uroczyście.
Można się zastanawiać co takiego wspólnego z szachami może mieć Dzień Niepodległości.
Ano ma, pośrednio ale jednak. Mianowicie poprzez osobę Józefa Piłsudskiego, polskiego działacza niepodległościowego, dowódcy wojskowego, polityka, naczelnika państwa polskiego w latach 1918–1922 i naczelnego wodza Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszego Marszałka Polski od 1920; dwukrotnego premiera Polski (1926–1928 i 1930). Wołano na niego Komendant, Dziadek i Marszałek, zwłaszcza pośród jego zwolenników za czasów służby w Legionach Polskich.
Obecne święto zostało ustanowione właśnie dzięki niemu.
A powiązanie występuje nie tylko dlatego, że strategia jest domeną wojskowych dowódców i szachów.
Wielkimi cnotami szachistów są spokój i cierpliwość, stąd występują częste porównania i przywołanie tych cech. Od Piłsudskiego emanował niezwykły spokój jak to opisywał Stanisław Thugutt, przedstawiając przebieg bitwy z Rosjanami w 1916, gdy pozycje legionowe były ostrzeliwane: „Pod oknem przy telefonie rozebrany siedział Piłsudski i wydawał rozkazy głosem bardzo władczym, ale tak spokojnym, jak gdyby szło o partię szachów.”
Powiązanie występuje przede wszystkim dlatego, że Piłsudski był miłośnikiem szachów. Grą w szachy zainteresował się jeszcze w czasie zesłania na Syberię.
I tu trzeba oddać mu hołd, gdyż w późniejszym okresie wspierał szachy swoim autorytetem jak i finansowo. To właśnie dzięki jego mecenatowi szachy zyskały niezwykłą popularność oraz osiągnęły niebywałe sukcesy w okresie międzywojennym!
Jest wiele ciekawych artykułów na temat szachów.
Matematyka i szachy
W tym roku otrzymaliśmy specjalne życzenia (zamieszczone poniżej) z okazji 103 rocznicy odzyskania niepodległości od Awani Kumar (ur.1962) z Indii, funkconariusza służby leśnej w Lucknow, osoby propagującej problem skoczka szachowego oraz eksperta w tej dziedzinie.
Problem skoczka szachowego to zadanie matematyczne polegające na znalezieniu takiej ścieżki skoczka, aby obszedł on wszystkie pola planszy tak, żeby na każdym polu stanąć raz i tylko raz. Jeśli skoczek może po ostatnim ruchu wrócić na pole, z którego zaczynał, to mówimy o zamkniętej ścieżce skoczka szachowego. Jeśli skoczek może obejść wszystkie pola, ale po ostatnim ruchu nie może wrócić na startowe pole, to mówimy o ścieżce otwartej.
Problem skoczka szachowego jest przykładem bardziej ogólnego problemu ścieżki Hamiltona w teorii grafów.
Ciekawostką są figury magiczne, między innymi kwadraty magiczne, których własności mogą być definiowane w różny sposób. Na przykład jeśli oznaczymy pole wyjściowe skoczka 1 i kolejnych pól od 2 do 64, i jeśli suma każdego rzędu i każdej kolumny wynosi 260, to jest to kwadrat magiczny.
Warianty problemu skoczka szachowego obejmują szachownice o innych rozmiarach niż zwykłe 8×8, a także nieregularne (nie prostokątne) szachownice.
Ścieżka (trasa) skoczka w trójwymiarowej przestrzeni to najnowsza, fascynująca dziedzina.
Awani Kumar pragnął uczcić Dzień Niepodległości Polski interesującymi rozwiązaniami problemu skoczka szachowego obrazującymi nazwę naszego kraju (POLanD) na planszy 11×11.
Oprócz wszystkich kolejnych liczb od 1 do 111 będących kolejnymi polami w ruchu skoczkiem, kwadraty liczb 12, 22, 32 … 112, czyli 1, 4, 9 … 121 wyznaczają litery „P”, „O”, „L” i 'D’ odpowiednio, które są literami w nazwie naszego kraju po angielsku (POLanD). Takie ścieżki nazywane są „wzorzystymi ścieżkami” („figured tours”). Termin ten został ukuty przez angielskiego szachistę i ojca szachów bajkowych, T. R. Dawsona (1889 – 1951) w latach 40. XX wieku. Nazwa „wzorzysta ścieżka” jest odpowiednia dla każdej numerowanej trasy, w której pewne arytmetycznie powiązane liczby są ułożone w geometryczny wzór.
====
Happy Independence Day Poland
By Awani Kumar, Lucknow, INDIA
Poland’s Independence Day is celebrated on the 11th of November, that is 11-11, and the author wishes to celebrate it with interesting tours of knight on 11×11 board. Knight is the only piece whose move has not changed since conception of the game before 6th century in India. Knight is a curious piece for chess players as well as postal authorities and the latter frequently come with stamps bearing knight motif and three such stamps have been shown in Figure 1.
Fig.1. Postal stamps with knight motif
Readers may be aware of the millennium old Tour of Knight puzzle – the oldest record going back to 840 AD. The task is to move a knight over an empty board so that it visits all the cells only once. Figure 2(a) to Figure 2(d) is knight tour on 11×11 board. In addition to all the consecutive numbers from 1 to 111 being at knight move, the square numbers 12, 22, 32 … 112, that is 1, 4, 9 … 121 delineate letters ‘P’, ‘O’, ‘L’ and ‘D’ respectively which are letters in POLAND. Such tours are called ‘figured tours’. The term was coined by English chess problemist and ‘father of Fairy Chess’, T. R. Dawson (1889 – 1951) in 1940s. The name ‘figured tour’ is appropriate for any numbered tour in which certain arithmetically related numbers are arranged in a geometrical pattern.
Fig.2. Monogram tours delineating letters ‘P’, ‘O’, ‘L’ and ‘D’ on 11×11 board
Figured tour is basically a piece of mathematical art having an aesthetic appeal. Readers may like to compose figured tours delineating other letters – sky is the limit for such tours.